Tilraunir HS Orku á djúpborunum á Reykjanesi gefa góð fyrirheit um að hægt sé að vinna enn meiri orku á svæðinu, en öll markmið verkefnisins náðust að því er fram kemur í fréttatilkynningu um málið.

„Ef okkur tekst að nýta holuna þýðir það að djúpborunarholur gefa meira afl en hefðbundnar holur“ er þar haft eftir Ásgeiri Margeirssyni, forstjóra HS Orku, en nýtingarmöguleikar liggja ekki fyrir fyrr en við lok rannsókna í árslok 2018.

„Það þýðir að það þarf færri holur til orkuvinnslu með minni umhverfisáhrifum og lægri kostnaði en við hefðbundna vinnslu. Það er von okkar að árangur verkefnisins verði til þess að fljótlega verið þriðja djúpborunarholan boruð á Íslandi.“

Í um 15 ár hefur íslenska djúpborunarverkefnið verið starfrækt, en tilgangur þess er að rannsaka hvort framleiða megi orku úr djúplægum jarðhitakerfum.

Fyrsta djúpborunarholan boruð árið 2009

Gæti það aukið orkuframleiðslu háhitasvæða umtalsvert og þar með dregið úr þörf orkuvinnslunnar fyrir landrými. „Fyrsta djúpborunarholan var boruð í Kröflu árið 2009 en HS Orka hefur leitt annan áfanga verkefnisins (IDDP-2) og lagði til þess holu 15 á Reykjanesi," segir í tilkynningunni.

„Borun tók um fimm mánuði en henni lauk um miðjan janúar, á 4.650 metra dýpi. Öll markmið verkefnisins náðust en þau voru, auk borunarinnar sjálfrar, að ná borkjörnum (bergi), mæla háan hita og finna lekt berg.

Hitinn á botni holunnar hefur þegar mælst 427 gráður eftir skamma upphitun holunnar og þrýstingur 340 bar.

Það er því ljóst að við botn holunnar hefur vökvinn náð yfirhituðu ástandi sem gefur vísbendingar um að hægt sé að nýta hann til orkuöflunar.

Merkur áfangi í vinnslu jarðhita

Ekki hefur áður verið kannað hvað er fyrir neðan núverandi vinnslusvæði á Reykjanesi. Hola 15, vinnsluhola HS Orku, var 2.500 metra djúp í upphafi borunar.

Í fyrsta áfanga verksins var borað niður á 3.000 metra dýpi og stálfóðring steypt í bergið. Svo djúpri fóðringu hefur aldrei áður verið komið fyrir í borholu á Íslandi.

Þaðan var borað niður úr fóðringunni og því borað niður fyrir kerfið sem er umhverfis holuna, þar sem dýpstu borholur eru um 3.000 m djúpar.

Myndi opna nýja vídd í vinnslu jarðhita

Nú taka við rannsóknir en besta niðurstaða úr verkefninu væri ef hægt er að nýta holuna sem vinnsluholu en það myndi opna nýja vídd í vinnslu jarðhita, þ.e. með því að ná vökvanum upp úr holunni á hærra hitastigi og þar með meira orkuinnihaldi en hingað til hefur verið gert.

Miðað við hitann og þrýstinginn í holunni er hugsanlega hægt að vinna úr henni á bilinu 30-50 MW sem er talsvert meira en hefðbundin vinnsluhola.

Margar áskoranir og lærdómsferli

Borun holunnar fylgdu margar og flóknar tæknilegar áskoranir.  Borun verður jafnan flóknari og erfiðari eftir því sem neðar dregur.

Til að byrja með gekk erfiðlega að ná borkjörnum úr holunni en að lokum náðust 23 metrar í 13 tilraunum og síðasti kjarninn var tekinn við botn holunnar á 4.650 metra dýpi.

Ekki var hægt að nýta hefðbundnar aðferðir við borunina nema að hluta til og því voru þróaðar aðferðir til að tryggja framgang verksins.

Stefnuboruð að hluta

Holan er boruð beint (lóðrétt) niður í 2.650 metra og eftir það er hún stefnuboruð. Botn holunnar er á tæplega 4.500 m dýpi, 738 m suðvestan við topp holunnar.

Ýmsar óvæntar uppákomur voru við framkvæmd verksins og nokkrum sinnum í verkinu festist borinn. Jafnan tókst vel að losa og vinna úr öðrum vandamálum sem upp komu.

Ný þekking orðið til

Verkefnið hefur verið mikið lærdómsferli og það sem stendur upp úr við lok borunar er sú staðreynd að hægt er að bora svona langa og djúpa holu.

Við það hefur orðið til þekking sem nýtast mun í öðrum verkefnum sem og möguleikar á að dýpka aðrar holur, byggt á þessari reynslu.

Eins og fram hefur komið er um rannsóknar- og  þróunarverkefni að ræða og eru borlokin einungis einn kafli í verkefninu. Næstu skref eru vinnslutilraunir og blástursprófanir sem munu standa næstu tvö árin.

Endanleg niðurstaða varðandi nýtingarmöguleika á holunni munu sem fyrr segir ekki liggja fyrir fyrr en í lok árs 2018.

Statoil einn þeirra sem taka þátt

HS Orka hefur leitt IDDP-2 verkefnið en góð samvinna og einhugur hefur verið hjá öllum samstarfsaðilum sem að verkinu koma. Hér á landi eru það Landsvirkjun, Orkuveita Reykjavíkur og Orkustofnun.

Auk þess hefur norska olíufyrirtækið Statoil tekið virkan þátt í verkefninu. Til rannsókna tengdum verkefninu fékkst einnig stór styrkur frá Evrópusambandinu, auk annarra alþjóðlegra styrkja til vísindarannsókna.

Fjölmargir aðrir aðilar komu einnig að undirbúningi verkefnisins og framkvæmd þess. Borverktaki var Jarðboranir hf.“