Stuðningsstuðull atvinnulífsins var 1,20 árið 2017 og hækkaði lítillega í fyrsta sinn í níu ár. Um er að ræða mælikvarða sem Viðskiptaráð gefur út en hann sýnir hlutfall starfsfólks í einkageiranum á móti þeim sem starfa við opinbera þjónustu og eru ekki í vinnu til dæmis vegna aldurs eða annarra þátta.

Stuðullinn sýnir að fyrir hverja 10 einstaklinga sem starfandi voru í einkageiranum árið 2017 voru 12 starfandi við opinbera þjónustu eða ekki í vinnu, t.d. vegna aldurs.

Frá aldamótum fór stuðullinn hæst árið 2009, en þá var hann í 1,44 en síðan hefur hann lækkað jafnt og þétt þangað til nú þegar hann hækkaði um 1%. Árið 2013 var hann 1,35 en fyrir hrun fór hann lægst í 1,23 árið 2007, en þá hafði hann farið lækkandi frá hámarki sínu árið 2004 þegar hann var í 1,38.

Tilgangurinn með stuðningsstuðlinum er að sýna hversu margir eru með einum eða öðrum hætti studdir af þeim sem starfa í einkageiranum. Eins og staðan var á síðasta ári eru 156 þúsund manns starfandi í einkageiranum, 38 þúsund í stjórnsýslunni og velferðarkerfinu, 144 þúsund utan vinnumarkaðar, oftast sakir aldurs og loks um 6 þúsund manns atvinnulausir.

Mikil fólksfjölgun en hægari fjölgun starfa

Fordæmalaus fólksfjölgun litar stuðningsstuðulinn talsvert að þessu sinni. Á árinu 2017 (frá ársbyrjun til ársloka) fjölgaði landsmönnum um ríflega 10.000 og voru að meðaltali um 7.900 (+2,4%) fleiri íbúar á landinu heldur en árið 2016.

Að sama skapi fjölgaði störfum en þó talsvert minna eða um 3.350 (+1,8%) sem skýrir hækkun stuðningsstuðulsins. Jákvætt er að 88% af þessum störfum urðu til í einkageiranum en talsverð fjölgun fólks utan vinnumarkaðar (+3,5%) er umhugsunarverð.

Hvers vegna þessi mælikvarði?

Hvorki er átt við að börn og aldraðir séu einhverskonar byrði á þeim sem eru starfandi né að opinberir starfsmenn séu yfirleitt byrði á einkageiranum segir í frétt á vef ráðsins um stuðulinn.

Tilgangur stuðningsstuðulsins, sem Viðskiptaráð birti fyrst árið 2011, er að varpa ljósi á hvernig jafnvægið er milli umsvifa einkageirans og hagkerfisins í heild. Grundvöllur lífsgæða á Íslandi er öflugt atvinnulíf sem skapar verðmætar vörur og þjónustu.

Til að mynda eru Íslendingar mjög háðir útflutningi og hann verður að nær öllu leyti til í einkageiranum. Án útflutnings væri enginn gjaldeyrir til innflutnings og ekki þarf að fjölyrða um hvaða áhrif það hefði á lífsgæði á Íslandi.

Ef stuðningsstuðullinn hækkar áfram þýðir það að minna er til skiptanna milli landsmanna að óbreyttu. Í ljósi framangreinds telur Viðskiptaráð mikilvægt að stjórnvöld vinni að því að halda stuðlinum lágum.