Carbfix, Coda Terminal, Hafnarfjarðarbær og Rio Tinto á Íslandi undirrituðu í dag hjálagða viljayfirlýsingu um uppbyggingu kolefnismóttöku- og förgunarstöðvar í Straumsvík undir heitinu Coda Terminal. „Coda Terminal stöðin verður sú fyrsta sinnar tegundar í heiminum,“ segir í tilkynningu.
Ráðgert er að fyrsti áfangi stöðvarinnar taki til starfa 2026 og að hún nái fullum afköstum árið 2031. Fullbyggð mun stöðin geta tekið á móti og bundið um 3 milljónir tonna af CO2 árlega, sem samsvarar meira en helmingi af árlegri losun Íslands, að því er kemur fram í tilkynningu.
„Með verkefninu er lagður grunnur að nýrri atvinnugrein hérlendis sem byggir á íslensku hugviti og getur orðið að mikilvægri útflutningsgrein auk þess að styðja við loftslagsmarkmið Íslands.“
Carbfix hefur þróað tækni sem hermir eftir og flýtir náttúrulegum ferlum til bindingar á CO2 í jarðlögum, sem felur í sér því er blandað í vatn og kolsýrðu vatninu („sódavatninu“) dælt niður í basaltberglög, þar sem CO2 gengur í efnasamband við málma í berginu og breytist varanlega í steindir. Aðferðinni hefur verið beitt á Hellisheiði allt frá árinu 2012 og hefur hún vakið heimsathygli.
CO2 frá álveri fargað varanlega í fyrsta sinn
Verkefnið um Coda Terminal hlaut fyrr á árinu viðurkenningu sem eitt vænlegasta stóra loftslagsverkefni í Evrópu með úthlutun á um 16 milljarða króna styrk úr Nýsköpunarsjóði Evrópu, eftir ítarlega rýni á vegum sjóðsins. Það er tæplega þriðjungur af áætluðum heildarkostnaði við verkefnið.
Í verkefninu felst að þróa skilvirkar flutningsleiðir fyrir CO2 allt frá föngun í Evrópu til niðurdælingar í Straumsvík. Rio Tinto á Íslandi mun vinna að því að fanga CO2 frá álverinu til förgunar á staðnum.
„Yrði það í fyrsta skipti sem tækist að farga varanlega CO2 frá álveri og yrði það mikilvægt skref í átt að kolefnishlutleysi 2040.“
Í nóvember hóf Carbfix rannsóknarboranir á lóð Rio Tinto á Íslandi við Straumsvík með það fyrir augum að auka þekkingu á jarðlögum á svæðinu og fá nákvæmari upplýsingar um aðstæður til varanlegrar bindingar á CO2 í jarðlögum með Carbfix tækninni. Matsáætlun vegna umhverfismats framkvæmdarinnar var nýlega skilað inn til Skipulagsstofnunar.
Edda Aradóttir, framkvæmdastýra Carbfix:
„Nýjustu sviðsmyndir sýna að loftslagsmarkmiðum heimsins verður vart náð án umfangsmikillar föngunar og förgunar á CO2. Við höfum þróað hagkvæma, varanlega og umhverfisvæna leið til þess og beitt henni með góðum árangri á Hellisheiði í tíu ár.
Coda Terminal er stærsta verkefni okkar til þessa og mun marka tímamót, ekki bara fyrir þau sem koma beint að verkefninu heldur fyrir loftslagsaðgerðir á Íslandi í stærra samhengi, ásamt efnahagslegum ávinningi af tugmilljarða fjárfestingu.
Gróðurhúsalofttegundir í andrúmsloftinu virða engin landamæri og samstarf þvert á þau er algjör forsenda þess að loftslagsmarkmiðin náist. Samhliða frekari frumkvöðlastarfsemi innan Coda Terminal höldum við áfram að vinna að því að hasla Carbfix aðferðinni völl á fleiri stöðum í heiminum, enda er mikil eftirspurn eftir innleiðingu og uppbyggingu hagkvæmra, varanlegra og öruggra loftslagslausna eins og þeirrar sem við bjóðum.”
Rósa Guðbjartsdóttir, bæjarstjóri Hafnarfjarðar:
„Það er áhugavert að fylgjast með framvindu og þróun verkefnisins og við fögnum því að stöðinni hafi verið fundin staðsetning í Hafnarfirði. Ef allt gengur að óskum mun framkvæmdin ekki bara skila mikilvægum umhverfislegum ávinningi heldur einnig nýjum fjölbreyttum störfum í Hafnarfirði og opna á enn frekari nýsköpun, hugvit og tækni í bæ sem hýsir þegar fjölda tæknifyrirtækja. Tækifærin eru mikil en Hafnarfjarðarbær mun leggja áherslu á að veittar verði ítarlegar upplýsingar og gott samráð haft við íbúa, fyrirtæki og aðra í bæjarfélaginu í gegnum allan feril framkvæmdarinnar.”
Grettir Haraldsson, stjórnarformaður Coda Terminal:
„Undirritun þessarar viljayfirlýsingar er mikilvægt skref í átt til þess að Íslendingar leggi þungt lóð á vogarskálarnar í þágu heimsbyggðarinnar allrar í baráttunni við að stemma stigu við loftslagsbreytingum.”
Rannveig Rist, forstjóri Rio Tinto á Íslandi:
„Góður árangur hefur náðst á undanförnum árum við að draga úr losun frá ISAL og kolefnisfótspor fyrirtækisins er nú þegar með því lægsta sem þekkist í áliðnaði. Ef metnaðarfull markmið okkar um kolefnishlutleysi 2040 eiga að nást þarf hins vegar að stíga afgerandi skref. Föngun og förgun CO2 með Carbfix tækninni í Coda Terminal er einn slíkur möguleiki og þess vegna skrifaði Rio Tinto undir samstarfsyfirlýsingu við Carbfix í fyrra. Tilraunir eru þegar hafnar við föngun á CO2 frá starfseminni og stefnum við ótrauð á að verða fyrsta álverið í heiminum sem nær að fanga og farga varanlega hluta af kolefnislosun sinni.”
