Nóvember á síðasta ári var næst stærsti mánuður í hreinum nýjum útlánum frá því að Seðlabankinn hóf að taka þær tölur saman í byrjun árs 2013.
Þó hægir á fasteignamarkaði og merki eru um minnkandi umsvif á byggingarmarkaði árið 2019, að því er segir í nýrri skýrslu nýrrar Húsnæðis- og mannvirkjastofnunar, sem tekið hefur yfir hlutverk Íbúðalánasjóðs að fylgjast með fasteignamarkaðnum.
Hrein ný íbúðalán heimilanna sýna 4,2% aukningu í heildarfjárhæðum á fyrstu 11 mánuðum ársins 2019 frá sama tímabili árið áður. Húsnæðisskuldir heimilanna halda áfram að aukast að raunvirði. Bilið milli lægstu vaxtakjara bankakerfisins og lífeyrissjóða hefur haldið áfram að breikka.
Fasteignamarkaðurinn virkastur á Suðurnesjum
Segir stofnunin að heildarfjöldi kaupsamninga sem þinglýstir hafi verið vegna íbúðarhúsnæðis á árinu 2019 hafi nánast staðið í stað frá fyrra ári. Mesta virknin á fasteignamarkaði síðasta árs var á Suðurnesjum miðað við hlutfall kaupsamninga af íbúðafjölda, en höfuðborgarsvæðið er ekki langt undan.
Íbúðaverð hækkaði minna en laun á höfuðborgarsvæðinu og í nágrannasveitarfélögum á síðasta ári miðað við vísitölu paraðra viðskipta. Staða leigjenda virðist hafa batnað miðað við hlutfall ráðstöfunartekna sem fer í húsnæðiskostnað, samkvæmt nýjustu félagsvísum Hagstofunnar frá 2018.
Enn má greina nokkur merki um minnkandi umsvif á byggingarmarkaði miðað við tölur um fjölda launþega í byggingarstarfsemi og mannvirkjagerð, innflutningi byggingarhráefna og fjölda kranaskoðana.
Meðalverð íbúðarviðskipta 46 milljónir
Samkvæmt nýbirtum tölum Þjóðskrár um þinglýsingar á árinu 2019 var meðalviðskiptaverð með íbúðarhúsnæði á Íslandi árið 2019 um 46 milljónir króna samanborið við 44 milljónir króna árið 2018. Fjöldi þinglýsinga stóð nokkurn veginn í stað á flestum svæðum landsins.
Hins vegar dróst fjöldi kaupsamninga um stakar íbúðir saman um 4% á fyrstu 11 mánuðum ársins 2019 miðað við sama tímabil árið áður. Þar af nam samdrátturinn um 6% á höfuðborgarsvæðinu en jókst um 1% í nágrannasveitarfélögum. Veltan á bakvið þessi viðskipti með stakar eignir stóð í stað á landinu öllu, dróst saman um 2% á höfuðborgarsvæðinu, jókst um 7% í nágrannasveitarfélögum og um 5% á öðrum svæðum landsins.
Vanskil kaupenda og leigjenda snarlækkar
Verulega hefur dregið úr því að leigjendur séu eftir á í greiðslu á leigu en árið 2018 mældist hlutfallið 5,3% samanborið við 14% árið 2013. Hlutfall eigenda í vanskilum hefur einnig snarlækkað yfir sama tímabil.
Hlutfall ráðstöfunartekna sem heimili á leigumarkaði sem og eigendur verja í húsnæðiskostnað hefur lítið breyst miðað við miðgildi miðað við tölur ársins 2018. Leiguverð hækkaði minna en laun á síðari hluta árs 2019 miðað við sama tímabil árið áður.
Minna flutt inn af hráefni til bygginga
Innflutningsmagn byggingarhráefna hefur minnkað miðað við metna leitni og árstíðaleiðréttar tölur. Fjöldi launþega í byggingarstarfsemi og mannvirkjagerð fækkar sömuleiðis og er nú á svipuðu róli og fyrri hluta árs 2018.
Heildarfjöldi skoðana byggingarkrana hefur fækkað um 26% milli ára 2018 og 2019, sem er í fyrsta sinn frá árinu 2010 sem skoðunum fækkar milli ára. Allt þetta bendir til minnkandi umsvifa á byggingarmarkaði, sem eru þó enn mikil í sögulegu samhengi en ættu að teljast eðlileg þróun í ljósi mikils vaxtar undanfarinna ára og þeirrar efnahagsóvissu sem ríkir um þessar mundir.
