Olíunotkun í sjávarútvegi nam 129 þúsund tonnum á árinu 2019. Það er minnsta notkun frá upphafi mælinga, sem ná aftur til ársins 1982, fyrir daga kvótakerfisins.

Um þetta er fjallað á heimasíðu Samtaka fyrirtækja í sjávarútvegi og byggir á endurskoðuðum tölum Orkustofnunar um olíunotkun eftir geirum sem birtar voru í sumar. Var notkunin jafnframt minni á árinu 2019 en fyrstu bráðabirgðatölur stofnunarinnar bentu til, sem einkum má rekja til minni olíunotkunar innlendra fiskiskipa.

Samkvæmt endurskoðuðum tölum var olíunotkun innlendra fiskiskipa rúm 126 þúsund tonn á árinu 2019, sem er rúmlega 3% minni notkun á árinu en bráðabirgðatölurnar bentu til. Olíunotkun innlendra fiskiskipa dróst því saman um rúm 7% á milli áranna 2018 og 2019. Samdrátturinn var öllu meiri í olíunotkun fiskimjölsverksmiðja, eða 63%, en þar nam notkunin tæplega þrjú þúsund tonnum. Þær tölur eru fengnar frá félagi íslenskra fiskimjölsframleiðenda og eru óbreyttar frá því fyrr á árinu. Í heild nam samdrátturinn í greininni því um 10% á milli ára.

Veigamesti ábatinn

Olíunotkun í sjávarútvegi er vissulega háð framleiðslu á hverjum tíma, það er veiðum og vinnslu. Samdrátturinn í olíunotkun var þó umfram þann samdrátt sem var í útflutningsframleiðslu á árinu 2019 frá fyrra ári, en hún dróst saman um rúm 7%. Samdráttinn má að stórum hluta rekja til loðnubrests, sem jafnframt kemur heim og saman við þann mikla samdrátt sem var í olíunotkun fiskimjölsverksmiðja.

Þá segir í umfjöllun SFS að þegar litið er á tölur um útflutningsframleiðslu sjávarútvegs og olíunotkun greinarinnar blasir sjaldséð þróun. Þar má sjá að olíunotkun hefur dregist nær stöðugt saman frá miðjum tíunda áratug síðustu aldar á sama tíma og útflutningsframleiðsla sveiflast á nokkuð þröngu bili. Það þýðir að sjávarútvegur hefur notað helmingi minna af olíu við að veiða og vinna sama magn en hann gerði á síðustu árum fyrir aldamótin. Með öðrum orðum þýðir það að íslenskum sjávarútvegsfyrirtækjum hefur tekist að draga úr olíunotkun án þess að það komi niður á framleiðslu og gott betur.

Margir samverkandi þættir eru taldir leggjast á eitt og skýri þessa þróun. Bætt fiskveiðistjórnun, fjárfesting fyrirtækja í tækjum og búnaði, fækkun og endurnýjun á skipum sem eru öflugri og hagkvæmari og breytt orkunotkun.

„Því hefur sú mikla fjárfesting sem íslensk sjávarútvegsfyrirtæki hafa ráðist skilað sér í umhverfisvænni framleiðslu og verður hagkvæmni fjárfestingar ekki öllu jákvæðari en það,“ segir í umfjöllun SFS.