Skuldastaða þjóðarinnar er umtalsvert verri en áður var talið. Þetta mun gera krónunni erfitt uppdráttar og gerir allar áætlanir um afnám gjaldeyrishafta ótrúverðugar. Þetta er mat greiningardeildar Arion banka sem segir hreina skuldastöðu þjóðarinnar við útlönd nema 123% af vergri landsframleiðslu eða sem nemur um 2.000 milljörðum króna eftir að þrotabú gömlu bankanna tóku rúma 300 milljarða króna innstæður á gjaldeyri úr Seðlabankanum til að greiða kröfuhöfum.
Greiningin er þvert á það sem kom fram í útreikningum Seðlabankans „Hvað skuldar þjóðin?“ og kom út í febrúar í fyrra. Þar sagði að erlendar skuldir þjóðarinnar nemi 65% af vergri landsframleiðslu. Greiningardeildin segir skekkjuna skýrast af því að Seðlabankinn hafi fært innstæðuna sem erlenda eign en ekki sem skuld og því hafi upplýsingar í ritinu „Hvað skuldar þjóðin?“ dregið upp skakka mynd af skuldastöðu þjóðarinnar.
Í Markaðspunktum greiningardeildar Arion banka sem ber fyrirsögnina „Skuldum við meira en við höldum?“ segir orðrétt:
„Seðlabanki Íslands hefur um alllangt skeið birt tölur um hreina stöðu þjóðarbúsins við útlönd án áhrifa innlánsstofnana í slitameðferð. Með þessari framsetningu er gerð tilraun til að greina á milli þeirra gríðarlegu skulda sem þrotabú gömlu bankanna skilja eftir sig, og þjóðarbúið þarf ekki að standa skil á, og svo annara skulda sem þjóðarbúið þarf að lokum að greiða til baka.
Ef tölur Seðlabankans um hreina stöðu við útlönd án ILST (innskot: þrotabú gömlu bankanna) fyrir 2. ársfjórðung 2012 eru skoðaðar þá var hún neikvæð um 1.056 ma.kr. eða 65% af landsframleiðslu. Í þessum tölum sést ekki að á þeim tímapunkti áttu ILST ríflega 328 ma.kr. í gjaldeyrisinnlánum í Seðlabanka Íslands (sem er þá partur af gjaldeyrisforða Seðlabankans), sem var (og er) í raun að mestu erlend skuldbinding Seðlabankans, en er ekki flokkuð sem slík þar sem ILST er skilgreindur sem innlendur lögaðili.
Í september 2012 tóku hins vegar fjármálastofnanir í slitameðferð 262 ma.kr. af erlendum gjaldeyri út úr Seðlabanka Íslands (og sömuleiðis tugi milljarða mánuðina á undan). Heildarinnlán þessara aðila nema nú 21 ma.kr. og hafa því í heildina lækkað um 300 ma.kr. frá lokum 2. ársfjórðungs, og sjást merki þess í samsvarandi lækkun gjaldeyrisforða Seðlabankans, eins og við var að búast.“
Óvissa um áhrif skulda Actavis
Greiningardeild Arion banka segir annan mælikvarða á mat á skuldastöðunni þá að taka lyfjafyrirtækið Actavis út fyrir sviga, þ.e. erlendar eignir og skuldir fyrirtækisins, og sýna hvernig hrein staða við útlönd lítur þá út.
{Ljóst er að Actavis hefur veruleg áhrif á stöðu þjóðarbúsins, nýjasta mat í PM II/2012 [innskot: Peningamál Seðlabankans] metur að áhrifin á hreina stöðu séu jákvæð upp á 64% af VLF, eða 1045 milljarða króna, en í „Hvað skuldar þjóðin?“ voru þau metin 48% af VLF eða um 780 milljarðar króna. Á þennan mælikvarða er hrein staða við útlönd neikvæð um 47% af VLF skv. PM/II 2012 en sami mælikvarði sýndi neikvæða tölu upp á 18% af VLF í „Hvað skuldar þjóðin?. Eins og Seðlabankinn hefur bent á er enn talsverð óvissa um hin endanlegu áhrif fyrirtækisins á skuldastöðu þjóðarbúsins og verður því að taka þessum tölum með þeim fyrirvara.“
