Eitt af gullkornum áranna fyrir hrun var staðhæfingin um að galdurinn á bak við íslenska efnahagsundrið væri sveigjanleiki gjaldmiðilsins, segir Ragnar H. Hall hæstaréttarlögmaður í grein í Fréttablaðinu í dag. „Við héldum uppi fáránlega „sterkri" krónu með því að bjóða hærri vexti en tíðkuðust nokkurs staðar annars staðar. Afleiðingar af þessu þekkja allir – skuldarar vísitölutryggðra húsnæðislána þó sennilega betur en margir aðrir. Í dag liggur „styrkur" krónunnar í því að löggjöf um gjaldeyrishöft kemur í veg fyrir rétta skráningu hennar,“ segir Ragnar.
Rifjar hann það upp að vorið 1967, þegar hann hafði lokið verslunarprófi frá VÍ, var sölugengi Bandaríkjadollara 43 krónur. Breytingar á gengi krónunnar voru alltíðar og Íslendingar sem fóru til útlanda máttu kaupa 100 sterlingspund í gjaldeyri. Ef þeir þurftu meira urðu menn að kaupa hann á svörtum markaði. Þegar Ragnar fór aftur í skóla haustið 1968 var sölugengi dollarans komið í 88 krónur.
„Í hvert skipti sem gengi krónunnar var fellt var búinn til „gengisjöfnunarsjóður". Í hann fóru peningar frá útflutningsgreinum sem fengu fleiri krónur fyrir afurðir sínar en þeir hefðu fengið við óbreytta gengisskráningu. Þessu fé var síðan ráðstafað til annarra atvinnugreina sem urðu fyrir skakkaföllum við gengisbreytinguna. Ekki þarf að hafa mörg orð um það hvaða áhrif slíkar gengisbreytingar höfðu á kjör launafólks vegna hækkaðs verðlags – þetta var áratugum saman eitt helsta ágreiningsmál í kjarabaráttu hér á landi og þá auðvitað í stjórnmálalífinu um leið.“
Bendir Ragnar á að í dag er sölugengi dollarans um 127 krónur, eða nálægt 300 sinnum hærra en það var vorið 1967, og að í gildi sé löggjöf um gjaldeyrishöft sem hafi í för með sér verulega hættu á ólöglegu gjaldeyrisbraski og spillingu af ýmsu tagi. Samt sé Íslant skylt til að leyfa frjálsa fjármagnsflutninga samkvæmt EES-samningnum.
Lýkur Ragnar greininni á því að hvetja landsfundarfulltrúa Sjálfstæðisflokksins til þess að taka gjaldeyrismál til alvarlegri skoðunar en gert hafi verið innan flokksins til þessa. „Þegar öllu er á botninn hvolft er ákvörðun um framtíðargjaldmiðil í landinu langmikilvægasta málið á dagskrá íslenskra stjórnmála nú um stundir,“ segir Ragnar í greininni.
