„Það er ekki hægt að hunsa þjóðarvilja án þess að skapa gjá á milli þings og þjóðar. Það væri sárt að sjá Sjálfstæðisflokkinn þurfa að gjalda fyrir það,“ segir Þorsteinn Pálsson, fyrrverandi ráðherra og formaður Sjálfstæðisflokksins, um þau vonbrigði sem hann hefur orðið fyrir með það hvernig forysta flokksins hefur haldið á Evrópumálunum síðustu vikurnar.
Þorsteinn hefur gagnrýnt þá ákvörðun ríkisstjórnarinnar harkalega að slíta aðildarviðræðum við Evrópusambandið og sagt það mestu svik íslenskra stjórnmála . Hann fer m.a. yfir málið í viðtali í helgarblaði DV . Þar segir hann m.a. að sér hafi brugðið þegar hann las stjórnarsáttmála ríkisstjórninnar þar sem hvergi er minnst á Evrópusambandið heldur lögð áhersla á að Íslendingar finni sér nýja vini í utanríkismálum.
„Ég skil ekki á hvaða braut við erum ef við ætlum að fylgja pólitík forsetans og halla okkur að Rússlandi og Kína. Einhverra hluta vegna hefur forsetinn fengið að hafa óeðlilega mikil áhrif á utanríkisstefnu ríkisstjórnarinnar. Það er ekki eins og það á að vera,“ segir Þorsteinn og telur ekki marga geta sett sig í spor formanns Sjálfstæðisflokksins í ESB-málinu.
„Ég skil mætavel hversu erfitt það er að horfa til margra sjónarmiða. Sjálfstæðisflokkurinn hefur verið stór flokkur þar sem margar ólíkar raddir sameinast um grunngildi flokksins, tekist er á um annað. Þess vegna hef ur það skipt máli hvernig ákvarðanir eru teknar innan flokksins. Það getur skipt sköpum þegar sætta á stríðandi fylkingar. Það hvernig ákvarðanir eru teknar getur skipt meira máli en endanleg niðurstaða. Sjálfstæðisflokkurinn hefur verið klofinn vegna afstöðu manna til Evrópusambandsins. Fyrir formann Sjálfstæðisflokksins var það því ákjósanleg staða að bera áframhald aðildarviðræðna við Evrópusambandið undir þjóðina og fá þannig endanlega lausn í málið,“ segir hann.
Um umfjölluninni kemur fram að undanfarið hafi dregið verulega úr andstöðunni við aðild að Evrópusambandinu og nú er svo komið að mikill meirihluti þjóðarinnar vill klára aðildarviðræður. Fyrir kosningar lofuðu báðir ríkisstjórnarflokkarnir þjóðaratkvæðagreiðslu um framhaldið
„Ég gat ekki setið þegjandi þegar hafa átti þessi loforð að engu. Það er ekki hægt að afgreiða svona mál án þess að um það skapist umræða. Það er ekki hægt að hverfa frá lýðræðisleg um gildum flokksins án þess að mæta andstöðu,“ segir Þorsteinn. Hann gefur lítið fyrir rök um pólitískan ómöguleika. Af því að afstaða ríkisstjórnarflokkanna hefur ekki breyst frá kosningum.
„Ríkisstjórn hefur það í hendi sér hvernig gengið er til þjóðaratkvæðagreiðslu. Hún getur ákveðið að halda ráðgefandi þjóðaratkvæðagreiðslu þar sem þjóðarvilja er framfylgt í kjölfarið. Eða hún getur haldið fráfarandi þjóðaratkvæðagreiðslu þar sem afstaða ríkisstjórnarinnar er eindregin og hún fer frá völdum ef niðurstaðan er á skjön við hana og leyfir öðrum að framfylgja þjóðarviljanum. Hún hefur það í hendi sér hvort hún leggur sjálfa sig undir eða ekki. Það þvingar enginn menn til að segja af sér. Að sama skapi getur ríkisstjórnin tímasett slíkar kosningar eftir hentugleika. Hún gæti slegið því á frest fram undir lok kjörtímabilsins. Ég hugsa að flestir myndu sýna því skilning, þó að það væri vissulega verri kostur því þá er verið að sóa dýrmætum tíma. Það myndi hins vegar gera ríkisstjórninni kleift að leggja þetta mál til hliðar um stund og sinna öðrum verk um. Um leið væri kjósendum falið að taka afstöðu til framhaldsins í næstu alþingis kosningum,“ segir Þorsteinn.