„Samkeppniseftirlitið mun í umsögn sinni til ráðherra vara eindregið við lögfestingu frumvarpsins í núverandi horfi,“ þannig hljóða lokaorð yfirlýsingar sem Samkeppniseftirlitið (SKE) birti í hádeginu vegna fyrirspurna um afstöðu SKE til frumvarpsins, sem Atvinnuvega- og nýsköpunarráðuneytið kynnti í gær til laga um breytingu á samkeppnislögum.
Eins og Viðskiptablaðið greindi frá í gær sagði Páll Gunnar Pálsson, forstjóri SKE, frumvarpsdrögin valda miklum vonbrigðum. Breytingarnar sem í þeim er lögð til veruleg veiking á samkeppnislögum sem rýra munu kjör almennings.
Páll gagnrýndi sér í lagi að í frumvarpinu sé lagt til að fella úr gildi heimildir SKE til málskots til dómstóla annars vegar og hins vegar heimildinni til að grípa til íhlutunar vegna tiltekinna skaðlegra samkeppnisaðstæðna. Þá sagði Páll frumvarpið vera í beinu ósamræmi við aðgerðir á vettvangi ráðuneytisins, í samstarfi við OECD, sem miðar að því að draga úr samkeppnishindrunum.
Í yfirlýsingu SKE er þessi afstaða ítrekuð, en þar að auki er þar að finna frekari upplýsingar sem ætlað er að varpa betra ljósi á bakgrunn afstöðu stofnanarinnar til frumvarpsdraganna.
„Almenningur hefur mikla hagsmuni af því að virk samkeppni ríki á sem flestum mörkuðum. Að sama skapi er ljóst að alvarleg brot fyrirtækja á samkeppnislögum eins og t.d. verðsamráð geta valdið almenningi miklu tjóni. Þó að hagsmunir almennings af virkri samkeppni séu miklir þá eru þeir eðli málsins samkvæmt mjög dreifðir. Þá er staða almennings vitaskuld allt önnur en staða öflugra fyrirtækja til þess að gæta hagsmuna sinna fyrir dómstólum. Þolendur samkeppnisbrota geta og verið lítil fyrirtæki, t.d. sprotafyrirtæki eða fjölskyldufyrirtæki. Getur einnig verið erfitt fyrir slíka þolendur samkeppnisbrota að standa í málarekstri gagnvart öflugum keppinautum. Sökum þessa er það afar mikilvægt að stjórnvald eins og Samkeppniseftirlitið geti höfðað dómsmál og varið þannig hagsmuni samfélagsins af virkri samkeppni fyrir dómstólum. Ella getur verið útilokað að þýðingarmikil atriði sem tengjast túlkun samkeppnislaga hljóti umfjöllun dómstóla. Það getur ekki verið skynsamlegt eða réttlátt að í samkeppnismálum geti aðeins fyrirtæki höfðað dómsmál og gætt einkahagsmuna sinna.
Samkeppnishömlur geta í vissum tilvikum átt rót sína að rekja til annarra atriða en samruna eða brota fyrirtækja á bannreglum samkeppnislaga. Slík röskun getur verið jafnalvarleg fyrir neytendur og sú takmörkun sem t.d. leiðir af brotum á bannreglum samkeppnislaga. Til að bregðast við þessu er þekkt að samkeppnisyfirvöldum sé veitt heimild til að grípa til ráðstafana til að vinna gegn slíkum hömlum og stuðla að því að hagur neytenda til frambúðar sé bættur. Slíka heimild er t.d. að finna í Bretlandi og var lögfest hér á landi á árinu 2011. Á Íslandi eru markaðir oft mjög samþjappaðir og fákeppni algeng. Brýnt er að hér á landi séu fyrir hendi úrræði svo unnt sé að bæta virkni mikilvægra markaða almenningi og atvinnulífinu til hagsbóta. Sú tillaga í frumvarpinu að fella úr gildi þetta úrræði myndi fela í sér mikla afturför og er andstæð hagsmunum neytenda og meginþorra fyrirtækja,“ segir í yfirlýsingu Samkeppniseftirlitsins um afstöðu stofnunarinnar til frumvarpsins til breytinga á lögum um samkeppnislög.
