Vaxtalækkunin ekki að skila sér

Auknar framkvæmdir sem stjórnvöld boðuðu til að bregðast við niðursveiflu í hagkerfinu, og juku svo við vegna áhrifa kórónuveirufaraldursins, hafa látið bíða eftir sér, sem og aukið fjármagn úr bönkunum. Verktakar í íbúðabyggingum færa sig í útboðsverkefni og auka samkeppni um þau, meðan íbúðaleigufélög fyrir sértæka hópa taka yfir.

Sigurður R. Ragnarsson, forstjóri Íslenskra aðalverktaka, segir töluvert framboð á verkefnum hafa komið fram í byggingabransanum síðustu vikur, en aðrir forystumenn verktaka segja biðina eftir innviðaverkefnum hins opinbera tilfinnanlega.

Á mánudag voru útboðsgögn vegna uppsteypu 69 þúsund fermetra meðferðarkjarna Landspítalans loks afhent, en beðið hefur verið í ofvæni eftir að útboð hefjist á þessu um 60 milljarða króna heildarverkefni, en sama dag hófst útboð skrifstofuhúsnæðis Alþingis.

„Töluverð áherslubreyting er að verða á markaðnum, verktakabransinn er að fara meira yfir í innviðaverkefni, frá íbúðabyggingum yfir í vegagerð og styrkingu á orkuflutningskerfinu, sem við sáum einmitt bresta í síðasta vetur. Hins vegar hafa verkefni í íbúðabyggingum verið að dragast saman og erfiðara að setja ný í gang, þar sem bankastofnanir hafa verið að herða kröfur um eigið fé og draga saman seglin," segir Sigurður.

„Þetta bitnar mest á verkefnum á höndum einkaaðila, svo skortur gæti myndast á millidýru og ódýru húsnæði á almennum markaði. Á sama tíma eru íbúðaleigufélög fyrir sértæka hópa eins og Bjarg að byggja á fullu. Síðan fóru verkefni í ferðaþjónustu niður í núll á einu vetfangi, en áður voru fjármálastofnanir byrjaðar að halda að sér höndum í fjármögnun. Með falli Wow var að mestu leyti hætt að lána í ferðaþjónustuverkefni, en með Covid verður síðan bara algert stopp."

„Jú, ríkið hefur verið of seint að grípa inn í"

Sigurður, sem jafnframt er varaformaður stjórnar Samtaka iðnaðarins, segir að þarna sé hagkerfið að virka, það er að ríkið stígi inn í þegar niðursveifla verði til að jafna út hagsveifluna. Spurður hvort það hafi ekki gegnumgandandi frekar ýkt hagsveifluna því ríkið sé svo lengi að stíga inn í svarar hann því játandi.

„Jú, ríkið hefur verið of seint að grípa inn í, í gegnum tíðina, en ég er að vonast eftir því að í þetta sinn verði þetta ekki þannig. Að minnsta kosti er búið að setja inn mikið af verkefnum undanfarna mánuði en síðan á eftir að koma í ljós hvað gerist með þessa 50 milljarða til viðbótar sem var lofað í kjölfar Covid. Loforð er eitt, annað er hversu fljótir menn eru að koma verkefnunum út á markaðinn og það er eftir að koma í ljós með efndirnar," segir Sigurður.

„Ég varaði við áhættunni af offjárfestingu í ferðaþjónustu fyrir tveimur til þremur árum, þá var ég reyndar ekki með heimsfaraldur í huga, en kannski hryðjuverk eða eldgos sem gæti sett þennan bransa á hliðina einn, tveir og þrír. Við ákváðum að verða ekki mjög stórir í þessu en engu að síður þá er ferðamannabransinn það stór í okkar iðnaði að gátum ekki haldið okkur algerlega fyrir utan.

Kosturinn við að vera í jafnfjölbreyttum verkefnum eins og við er að þegar gefur á bátinn á einu sviði, þá getum við fært okkur í annað, úr húsbyggingum í háspennulínur eða vegagerð, sem ekki allir hafa kost á. Verktakafyrirtæki sem hafa sérhæft sig í að byggja og selja íbúðir hafa verið að líða fyrir ástandið í hagkerfinu og vaxtalækkunin undanfarið virðist ekki hafa virkað sem skyldi og skilað sér nægilega út á markaðinn. Fyrirtæki sem hafa kannski óseldar íbúðir fyrir hundruð milljarða gætu því verið í veikari stöðu til að fara aftur af stað í framkvæmdir því eigið fé hefur farið í fjármagnskostnað af þessum óseldu íbúðum."

Nánar má lesa um málið í Viðskiptablaðinu. Áskrifendur geta nálgast blaðið undir Tölublöð, aðrir geta gerst áskrifendur hér.