Miklar sveiflur hafa alltaf einkennt útflutning á þurrkuðum fiskafurðum frá Íslandi til Nígeríu í gegnum tíðina en þó sérstaklega undanfarin ár. Við lá að útflutningur og framleiðsla legðist alfarið niður 2015-2016 í kjölfar efnahagskreppu í Nígeríu. Íslenskir fiskþurrkendur lögðu margir upp laupana en aðrir streittust við, eins og Langa í Vestmannaeyjum. Allt önnur mynd blasir nú við.

Í hádegiserindi Þekkingarseturs Vestmannaeyja nýlega sagði Hallgrímur Steinsson framkvæmdastjóri að það stefni í metár í framleiðslu hjá Löngu á þessu ári. Verð hafi hækkað umtalsvert og eftirspurn er jöfn og góð.

Langa er í eigu Vinnslustöðvarinnar, Godthaab og Hugins og getur fyrirtækið því jafnan gengið að hráefninu vísu á vissum árstímum þótt fyrirtækið kaupi einnig hráefni uppi á landi til að halda uppi stöðugleika í vinnslunni. Í verksmiðjunni eru sjö klefar fyrir þurrkgrindur að mestu fyrir hausa og færibandaklefa sem tekur að mestu afskurð og bein. 25-30 manns vinna hjá fyrirtækinu. Færibandaklefinn er keyrður frá morgni til kvölds stærsta hluta ársins. Í honum vinna tveir menn og þurrka um 400 tonn á mánuði en um 10-12 manns eru í áröðun á grindur og annarri fiskvinnslu og þurrka 600-700 tonn á mánuði.

Fylgni olíuverðs og útflutningsverðmæta

Hallgrímur segir að margt mæli með fiskþurrkun í Vestmannaeyjum, ekki síst mikið framboð hráefnis, en á móti kemur að Vestmannaeyjar eru kalt svæði og líklega hvergi kostnaðarsamara með tilliti til orkunotkunar að þurrka fisk þar. Samanburðurinn í þessum efnum er erfiður við samkeppnisaðila eins og Haustak og Háteig sem eru staðsett á Reykjanesi í miðju orkuvinnslusvæði HS Orku.

Hallgrímur segir mikla fylgni á verði á þurrkuðum fiskafurðum til Nígeríu og olíuverðs. Undirstöðugreinin í Nígeríu er olíuvinnsla og þegar heimsmarkaðsverðið er hátt er verð á þurrkuðum fiskafurðum hátt.

2014-2016 reið yfir kreppa í Nígeríu þegar olíuverð, sem hafði farið hæst í 160 dollara tunnan, hrapaði niður í 30 dollara tunnan þegar verðið var lægst. Kaupmáttur dróst gríðarlega saman þegar gengi nærunnar féll og tekin voru upp gjaldeyrishöft. Birgðir söfnuðust upp í landinu og innlendir framleiðendur neyddust til að semja um lækkanir. Upp frá þessu hættu margir framleiðendur eins og Laugafiskur á Akranesi, Flúðafiskur, Toppfiskur á Bakkafirði, Miðhraun og Haustak á Egilsstöðum. Langa dró verulega saman seglin en hélt þó framleiðslu áfram. Á tímabili hafi Langa verið farin að borga með vörunni.

Sístækkandi markaður

Hallgrímur hóf störf hjá Löngu 2016 eða um það leyti sem aðeins fór að birta til á Nígeríumarkaði.

„Verð voru aðeins farin að hækka en við ákváðum að hámarka afköst verksmiðjunnar og sækja inn á hefðbundna vöruflokka þar sem alltaf hefur verið eftirspurn. Upp frá því höfum við haldið þessari stefnu og náð því að vera með allra stærstu fyrirtækjunum á þessu sviði undanfarin tvö til þrjú ár, hvort sem litið er til magns eða verðmætis framleiðslunnar. Við settum framleiðslumet í fyrra og það stefnir í nýtt framleiðslumet á þessu ári,“ segir Hallgrímur.

Langa framleiðir 40-50 vöruflokka af þurrkuðum fiskafurðum inn á Nígeríumarkað. Fyrir afurðirnar fæst gott verð, að sögn Hallgríms. 700 pokar, um 100 tonn upp úr sjó, komast fyrir í einum 40 feta gám og 80% af innihaldinu er prótein. Hallgrímur segir að Nígeríumarkaður fari sístækkandi og hafi margfaldast eftir að inniþurrkun hófst 1993. Í heildina eru fluttir út 120-130 gámar á mánuði til Nígeríu, þar af flytur Langa út 11-12 gáma mánaðarlega.

„Við erum mjög ánægðir með þessi viðskipti. Verðið sem Nígeríumenn greiða fyrir afurðirnar eru mjög samkeppnishæf miðað við verð sem fengjust eftir öðrum leiðum fyrir þessar aukaafurðir fiskvinnslunnar.“