Nýjustu gögn Nasdaq og Kóða sýna að verð/hagnaðarhlutfall (V/H) og svokallað CAPE-hlutfall fyrir OMXI15-vísitöluna hafa lækkað verulega og eru nú á lægsta stigi frá árinu 2017.
Samkvæmt greiningu Brynjars Arnar Ólafssonar stóð CAPE-hlutfallið í 19,5 í ágúst á meðan hefðbundið V/H var 14,4.
CAPE hefur ekki verið svo lágt síðan í desember 2017 og V/H ekki síðan í júní 2023.
CAPE stendur fyrir Cyclically Adjusted Price-to-Earnings og er stundum kallað Shiller V/H eftir hagfræðiprófessornum Robert Shiller sem þróaði mælikvarðann.
Hann tekur mið af meðaltali hagnaðar síðustu tíu ára, leiðréttum fyrir verðbólgu, og setur það í samhengi við núverandi markaðsvirði.
Með því að jafna út skammtímasveiflur og verðbólgu gefur CAPE þannig raunsærri mynd af verðmati markaða en hefðbundið V/H sem horfir aðeins til hagnaðar síðasta árs.
Hátt CAPE bendir til þess að markaður geti verið of hátt metinn, en lágt CAPE bendir til væntinga um hærri langtímaávöxtun.
Verðbólga mældist 3,8% í ágúst sem er hjöðnun úr 3,95% í júlí og lægsta verðbólgumæling frá upphafi árs 2021.
Á sama tíma dróst verg landsframleiðsla saman um 1,9% á ársgrundvelli á öðrum ársfjórðungi 2025 sem er meiri samdráttur en opinberar spár höfðu gert ráð fyrir.
Til samanburðar var verðbólga í Bandaríkjunum 2,7% í júlí og ávöxtunarkrafa 10 ára ríkisskuldabréfa þar 3,9%.
Þegar CAPE er lágt, eins og á Íslandi núna, þýðir það yfirleitt að hlutabréf séu ódýrari miðað við hagnaðinn sem fyrirtækin hafa skilað að jafnaði síðustu 10 ár.
Þetta er þó ekki spá um skammtímaverðþróun heldur vísbending um að vænt langtímaávöxtun geti verið hærri á mörkuðum með lágt CAPE en þeim sem eru með hátt CAPE, allt öðru jöfnu.
Brynjar tekur samanburð við Bandaríkin en CAPE stendur í 37,9 fyrir S&P 500 vísitöluna. Þetta hlutfall er mjög hátt í sögulegu samhengi og bendir til þess að hlutabréf þar séu almennt dýr miðað við langtímameðaltal hagnaðar.
Bæði á Íslandi og í Bandaríkjunum eru vísitölurnar þó áfram á því stigi að áhættuálag hlutabréfa miðað við ríkisskuldabréf er neikvætt.
Á Íslandi voru ávöxtunarkröfur ríkisskuldabréfa 7,18% í lok ágúst með 3,4% verðbólguálagi, á meðan Seðlabanki Íslands hélt stýrivöxtum óbreyttum í 7,5%.
Á sama tíma dróst verg landsframleiðsla saman um 1,9% á ársgrundvelli á öðrum ársfjórðungi 2025 sem er meiri samdráttur en opinberar spár höfðu gert ráð fyrir.
Til samanburðar var verðbólga í Bandaríkjunum 2,7% í júlí og ávöxtunarkrafa 10 ára ríkisskuldabréfa þar 3,9%.
Þegar CAPE er lágt, eins og á Íslandi núna, þýðir það yfirleitt að hlutabréf séu ódýrari miðað við hagnaðinn sem fyrirtækin hafa skilað að jafnaði síðustu 10 ár.
Þetta er þó ekki spá um skammtímaverðþróun heldur vísbending um að vænt langtímaávöxtun geti verið hærri á mörkuðum með lágt CAPE en þeim sem eru með hátt CAPE, allt öðru jöfnu.
