Vítt peningamagn jókst um 9% milli ára á fyrsta fjórðungi ársins sem er svipaður vöxtur og hefur verið á síðustu árum, samkvæmt Peningamálum Seðlabanka Íslands sem kom út í morgun.
Innlán heimila hafa áfram aukist af krafti og hefur ársvöxtur innlána þeirra verið nærri 15% allt frá síðasta hausti.
Samkvæmt Peningamálum hefur sparnaður heimila aukist á ný og einkaneysla gefið eftir.
„Á sama tíma hafa laun hækkað áfram auk þess sem innlánsvextir hafa hækkað mikið á síðustu tveimur árum. Innlán fyrirtækja hafa einnig aukist þótt hægt hafi á ársvexti þeirra í takt við hægari vöxt efnahagsumsvifa. Hann var tæplega 7% á fyrsta fjórðungi ársins en var um 25% að meðaltali árið 2022,“ segir í Peningamálum Seðlabankans.
Fyrirtæki líklegast að ganga á
Þá hafa kostnaðarhækkanir verið miklar undanfarið og segir Seðlabankinn því líklegt að fyrirtæki hafi þurft að ganga á laust fé.
„Dregið hefur jafnt og þétt úr ársvexti útlána lánakerfisins á síðastliðnu ári og nam vöxturinn rúmlega 6% á fyrsta fjórðungi ársins. Hærri vextir og hert lánaþegaskilyrði halda því áfram að draga úr eftirspurn heimila og fyrirtækja eftir lánsfé á sama tíma og hægt hefur á efnahagsumsvifum. Ársvöxtur útlána lánakerfisins til heimila var rúm 6% í mars og hefur dregið úr vextinum allt frá upphafi síðasta árs.“
Bankarnir búast við meiri eftirspurn eftir fyrirtækjalánum
Samkvæmt Peningamálum minnkuðu hrein ný útlán til heimila framan af síðasta ári en tóku að aukast á ný um mitt árið samhliða aukinni veltu á fasteignamarkaði.
Ný lán hafa að mestu leyti verið verðtryggð á meðan uppgreiðslur óverðtryggðra lána hafa haldið áfram.
Samkvæmt útlánakönnun Seðlabankans frá því í apríl hafa viðskiptabankarnir þó greint lítillega minni eftirspurn eftir íbúðalánum á síðustu mánuðum og gera þeir ráð fyrir að hún minnki lítillega áfram á komandi mánuðum.
„Hratt hefur dregið úr ársvexti útlána lánakerfisins til fyrirtækja frá upphafi síðasta árs þegar hann var um 16% en í mars sl. var hann kominn í 6,5%. Lán til fasteignafélaga og byggingageirans aukast enn milli ára en lán til annarra atvinnugreina hafa minnkað eða staðið í stað.“
Seðlabankinn bendir á að sé litið fram hjá þessum atvinnugeirum hafa útlán dregist saman milli ára frá því í ágúst í fyrra. Mikil umsvif á fasteignamarkaði hafa því staðið undir útlánavextinum á síðustu misserum.
„Þá virðast fasteignafélögin sækja aukinn hluta fjármögnunar til viðskiptabanka um þessar mundir en útgáfa markaðsskuldabréfa hefur þó aukist á allra síðustu mánuðum og vegið á móti minnkandi vexti útlánastofnsins. Líkt og hjá heimilum minnkuðu hrein ný útlán til fyrirtækja framan af síðasta ári en tóku að aukast á ný sl. haust og hafa verið að mestu verðtryggð frá miðju síðasta ári. Samkvæmt útlánakönnuninni búast viðskiptabankarnir við því að eftirspurn eftir fyrirtækjalánum aukist á næsta hálfa ári.“
