Árið 2012 kom út skýrsla erlenda ráðgjafafyrirtækisins McKinsey um Ísland og vaxtarmöguleika í framtíð inni. Í niðurstöðu hennar kom fram að íslenskur sjávarútvegur væri í fararbroddi í framleiðni. Vaxtamöguleikar greinarinnar til framtíðar lægju í fjárfestingum, tæknivæðingu og stöð ugu lagaumhverfi og með þeim hætti mætti auka enn framleiðni.
Niðurstaða McKinsey endurspeglast í fjármálaáætlun ríkisstjórnarinnar fyrir árin 2017-2021. Þar er mikilvægi aukinnar framleiðni áréttað og orðrétt segir: „Aukin framleiðni er grundvöllur aukins kaupmáttar og velferðar í þjóðfélaginu, en þumalfingursregla er að kaupmáttur geti vaxið árlega sem nemur vexti framleiðni. Því verður ekki horft framhjá mikilvægi framleiðnivaxtar fyrir aukna velmegun.“
Fjárfestingar í sjávarútvegi hafa verið í sögulegu hámarki. Árin 2014 og 2015 voru fjárfestingar alls 53 ma.kr. Þær felast bæði í nýjum skipum og tæknivæddum fiskvinnslum um land allt. Fjárfestingar þessar eru nauðsynlegt lóð á vogarskálar framleiðniaukningar og samkeppnishæfni íslensks sjávarútvegs. Þá byggir hin nýja tækni að mestu leyti á íslensku hugviti og er afrakstur náins samstarfs sjávarútvegs og íslenskra iðnfyrirtækja.
Þar sem tækni fleygir fram á ljóshraða er ljóst að mannshöndin mun í minni mæli koma að framleiðslunni. Fækkun starfa við veiðar og vinnslu er þannig óhjákvæmilegur þáttur í því markmiði stjórnvalda og atvinnulífs að knýja framþróun áfram og auka framleiðni, til ábata og hagsældar fyrir samfélagið allt. Á móti þessari fækkun vegur hins vegar ört stækkandi iðnaður tækni og nýsköpunar. Í þessari þróun felst sjávarútvegur framtíðarinnar og störf næstu kynslóða.
Stjórnvöld og atvinnulíf bera sameiginlega ábyrgð á því að undirbúa og bregðast við breyttu landslagi. Á hinum vandrataða vegi aukinnar framleiðni getur hvorugt án hins verið. Stjórnvöld og atvinnulíf þurfa því að ganga veginn í takt og takast á við þær áskoranir og þau fjölmörgu tækifæri sem á vegi þeirra verða.
Höfundur er framkvæmdastjóri SFS.
