Stjórn Orkuveitu Reykjavíkur (OR) og sveitarfélögin sem eiga fyrirtækið – Reykjavíkurborg, Akraneskaupstaður og Borgarbyggð – hafa samþykkt umfangsmikla aðgerðaáætlun til að skjóta tryggari stoðum undir rekstur og starfsemi fyrirtækisins til loka ársins 2016 við þær erfiðu aðstæður sem nú eru á lánamörkuðum. Fjárþörf OR er áætluð 50 milljarðar króna á árunum 2011-2016 og það bil verður brúað með því að fresta nýfjárfestingum og viðhaldsverkefnum í dreifikerfi, draga enn frekar úr rekstrarkostnaði, selja eignir, hækka fráveitugjald og gjald fyrir heitt vatn. Þá mun OR fá víkjandi lán hjá eigendum sínum þegar í stað og þannig verður komið í veg fyrir sjóðþurrð sem ella stefnir í hjá fyrirtækinu fyrir mitt ár 2011.

Aðgerðaáætlunin hefur hlotið samþykki í byggðaráðum Reykjavíkur, Akraness og Borgarbyggðar með fyrirvara um staðfestingu sveitarstjórnanna.

Þetta kemur fram í fréttatilkynningu frá Orkuveitunni Á blaðamannafundi orkuveitunnar í dag sagði Bjarni Bjarnason, forstjóri OR, að orkuveitan sé „strand“ og að það þurfi að losa hana af strandstað. Hann vill að OR hverfi aftur til síns upprunalega hlutverks. „Í framtíðinni á OR að sinna veitustarfsemi, fyrst og fremst. Það þarf að laga fyrirtækið að þessu,“ sagði Bjarni. Hann sagði stefnu fyrirtækisins hafa verið óskýra og að hún hafi leitt fyrirtækið í ógöngur. „Orkuveitan veit ekki hver hún er,“ sagði hann.

Í fréttatilkynningunni frá Orkuveitunni segir:

„Engar leiðir opnar að erlendu lánsfé

Stjórn og stjórnendur OR kynntu margvíslegar ráðstafanir í ágúst 2010 til að tryggja starfsemi fyrirtækisins. Þær leiddu til uppsagna starfsfólks og fólu í sér hækkun gjaldskrár, rekstrarhagræðingu og sölu eigna sem ekki tilheyra kjarnastarfseminni.

Fyrir lá þá þegar að þessar ráðstafanir myndu ekki skila sér að fullu fyrr en liði á árið 2011 og að OR yrði jafnframt að njóta áfram fyrirgreiðslu á erlendum lánsfjármarkaði. Nú hefur hins vegar komið á daginn að áætlanir um erlenda lánsfjármögnun ganga ekki eftir og fyrirtækinu er um megn að fjármagna sig af eigin rammleik.

Stjórn og stjórnendur Orkuveitunnar kynntu eigendum, sveitarfélögunum þremur, þessa alvarlegu stöðu snemma árs 2011 og óskuðu samstarfs við þá um fjármögnun fyrirtækisins. Aðgerðaáætlunin er afrakstur þess samstarfs og miðar að því að tryggja rekstur fyrirtækisins til frambúðar og að OR geti staðið við skuldbindingar sínar með sem minnstum áhrifum á þjónustu fyrirtækisins.

Ráðstafanir í fimm meginþáttum

Þannig er málið í hnotskurn. Eigendur OR ætla að fjármagna fyrirtækið til loka ársins 2016 án þess að lánastofnanir komi þar við sögu. Það eru sem sagt viðbrögð sveitarfélaganna við ástandi sem við blasir eftir að staðreynt var að fyrirtækið fékk ekki nauðsynlega lánafyrirgreiðslu. Sameiginleg niðurstaða eigendanna er að taka af allan vafa um að Orkuveitan geti staðið undir skyldum sínum gagnvart fólki og fyrirtækjum á veitusvæði sínu.

Hins vegar þarf mun meira til að koma en lán eigendanna til að tryggja rekstur Orkuveitunnar til frambúðar. Ráðstafanir í þeim efnum voru boðaðar í ágúst 2010, eins og fyrr er getið um, en nú hafa þær verið útfærðar enn frekar í fjórum meginþáttum og tímasettar. Víkjandi lán frá eigendum OR er síðan fimmti meginþáttur aðgerðaáætlunarinnar sem nú er kynnt.

Frestun framkvæmda 2011-2016

  • Slegið verður á frest fjárfestingum í veitukerfum, þar á meðal fráveitukerfum á Akranesi, í Borgarbyggð og í Reykjavík, fyrir um 15 milljarða króna . Önnur fjárfesting verður skorin niður um 1,3 milljarða króna á tímabilinu.

Lækkun rekstrarkostnaður OR 2011-2016

  • Rekstrarkostnaður verður lækkaður um 5 milljarða króna , bæði launakostnaður og annar kostnaður í starfseminni. Ekki verður ráðið í störf sem losna og reiknað er með að starfsfólki fækki um u.þ.b. 90 til ársloka 2016. Ekki er gert ráð fyrir að grípa til fjöldauppsagna líkt og síðastliðið haust.

Hækkun gjaldskrár

  • Fráveitugjald verður hækkað um 45% og gjaldskrá fyrir heitt vatn um 8% 1. maí 2011. Gert er ráð fyrir að tekjur OR aukist um 6,1 milljarð króna til ársloka 2016 vegna hækkunar fráveitugjalds og um 1,9 milljarða króna á sama tímabili vegna verðhækkunar heita vatnsins.
    • Útgjöld fjölskyldu í íbúð af algengri stærð aukast um tæplega 1.500 krónur á mánuði, þar af um 1.000 krónur vegna hækkunar fráveitugjalds og tæplega 500 krónur vegna verðhækkunar hitaveitu.
    • Ástæða gjaldskrárhækkunar er sú að  afkoma þjónustunnar er óviðunandi en ráðist hefur verið í miklar fjárfestingar í fráveitu og hitaveitu á undanförnum árum.

Eignasala

  • Ákveðið er að OR selji eignir sem ekki tilheyra kjarnastarfsemi fyrirtækisins fyrir 10 milljarða króna á árunum 2011-2016. Nokkrar eignir eru þegar seldar gegn verði í samræmi við væntingar. Áformað er að selja meðal annars fasteign að Bæjarhálsi 1 og eignarhluta í fyrirtækjum.

Víkjandi lán frá eigendum

  • OR fær lán frá eigendum sínum, alls 12 milljarða króna, sem þeir skipta sín á milli í samræmi við eignarhluti sína í fyrirtækinu.* Lán að upphæð 8 milljarðar króna verður veitt í apríl á þessu ári og 4 milljarðar króna árið 2013. Lánin eru til 15 ára á bestu kjörum Lánasjóðs sveitarfélaga og afborganalaus fyrstu 5 árin.

o   Eigin lánalínur OR (heimild upp á 8 milljarða króna) verða einungis nýttar til að mæta markaðsáhættu og annars konar áhættu í rekstri á tímabili áætlunarinnar. Hér er einkum vísað til þess ef lausafjárþörf OR eykst vegna óhagstæðra breytinga á gengi krónunnar gagnvart erlendum gjaldmiðlum, innbyrðis hreyfinga erlendra gjaldmiðla, álverðs, vaxta eða verðbólgu.

Samanlagt er þessum ráðstöfunum ætlað að brúa um 50 milljarða króna óleysta fjárþörf OR til ársloka 2016. Stjórn OR fjallaði um fjárþörf fyrirtækisins á þessu tímabili haustið 2010 og samþykkti 25. október áætlun sem hljóðaði upp á 42 milljarða króna fjármögnunarþörf á árunum 2011 til og með 2016. Sú áætlun hefur nú verið endurmetin og hljóðar upp á 50 milljarða króna einkum vegna óhagstæðrar þróunar gengis og vaxta frá þeim tíma að áætlunin var gerð.

*Reykjavíkurborg er langstærsti eigandi OR, eignarhlutur hennar er ríflega 93,5%, eignarhlutur Akraneskaupstaðar er ríflega 5,5% og eignarhlutur Borgarbyggðar tæplega 1%.

Talnaefni

Athygli er vakin á því að nú eru aðgengileg á vef Orkuveitu Reykjavíkur, www.or.is , og á vef DataMarket, www.datamarket.is , nákvæm og ítarleg tölugögn um fjárhagsmál Orkuveitu Reykjavíkur. Þar er hægt að nálgast á myndrænan hátt og í töflum fjárhagsupplýsingar úr ársreikningum OR 2002-2010 og fjárhagsáætlunum fyrir 2011 og 2012-2016.“