Í vikunni kynnti félags- og barnamálaráðherra breytingar á reglugerð sem gerir aðilum á landsvæðum þar sem lítið er byggt og húsnæðisverð er lágt, kleift að fjármagna nýbyggingar á hagstæðum kjörum frá Íbúðalánasjóði. Ein helsta ástæðan fyrir þessum breytingum, að sögn ráðherra, er að mjög lítið hafi verið byggt á mörgum stöðum um árabil „þrátt fyrir að eftirspurnin sé mikil". Í þessu samhengi er forvitnilegt að skoða hvernig íbúafjöldi og fjöldi íbúða hefur þróast síðastliðin ár - en á fasteignamarkaði er íbúaþróun ráðandi og lykilþáttur eftirspurnar. Hvernig hún spilar með tekjum, vöxtum og hvernig íbúðum fjölgar ræður að miklu leyti verðinu.
Á Suðurlandi, Suðurnesjum og á höfuðborgarsvæðinu hefur íbúum 20 ára og eldri fjölgað hratt síðustu áratugi - enda tilfinnanlegur skortur á húsnæði á þessum svæðum sem leitt hefur til verðhækkana ásamt talsverðri uppbyggingu. Á öllum öðrum svæðum hefur fækkun íbúa aftur á móti orðið á hverja íbúð sl. tvo áratugi, fyrir utan Austurland þar sem hlutfallið hefur staðið í stað. Markaðurinn virðist því virka ágætlega og skilaboðin eru skýr: Það borgar sig ekki að byggja allsstaðar.
Að auki eru samgöngur, atvinna og þjónusta ráðandi þættir í húsnæðiseftirspurn og því engan veginn tryggt að íbúum fjölgi þó svo að framboð íbúabygginga aukist. Aukið framboð gæti í reynd rýrt virði fasteigna þeirra sem nú þegar eiga verðlitlar eignir á þeim stöðum sem aðgerðirnar miða að.
Önnur sviðsmynd er að fólk sjái tækifæri í auknu íbúðaframboði á þessum stöðum og nýti sem sumarbústaði, - en það getur varla verið ætlun ráðherra að rýra virði fasteignaeigenda í dreifðum byggðum og niðurgreiða sumarbústaði.
Nauðsynlegt er að styðja við byggð í kringum landið. Það gerist þó ekki með því að bregðast við afleiðingum en ekki orsök með liðsinni stofnunar sem hefur kostað landsmenn hundruð milljarða króna.
Höfundur er framkvæmdastjóri Viðskiptaráðs Íslands.
